26 juni 2017

Op weg naar Samarkand rijden we weer door steppelandschap waar het beeld wordt gedomineerd door zand, lichte begroeiing, schapen en een enkele kameel. De schaapherders zijn bijna zo zwart als de schapen zelf en gaan bijna onzichtbaar op in het landschap. Langs de weg worden meloenen aangeboden. Honderden per stal. We halen enkele kleine busjes in die tot het dak zijn volgestouwd met meloenen. Je moet er niet aan denken wat er gebeurt als zij plots moeten uitwijken voor een overstekende kameel.

De stalletjes, haastig in elkaar gezet met wat hout en dekzeil, zijn bijna allemaal voorzien van een bed. Kopers zijn schaars, uren zonder aanloop legio. Opvallend is ook een vleesstalletje. Bij hoge temperaturen hangt er een haas aan de stal die van zijn 'jas' is ontdaan. Mijn eetlust is weg.

Eveneens opvallend is het grote aantal Lada's dat nog rondrijdt. Het blijkt een multifunctionele auto. Er wordt werkelijk van alles in en vooral bovenop vervoerd: bossen gras voor de kameel, hele gezinnen (vooral in de Lada), 100 meloenen, koelkasten, motorblokken enz. Staat de auto stil dan wordt gebruikt als mobiele marktkraam. De zogenaamde 'kofferbaksale'. Ongeveer de helft van de Lada's die ik zie, staan met pech langs de weg. Onder het toezien van velen proberen enkelen de auto weer aan de praat te krijgen. Deze auto's hebben hun geld al lang opgebracht. Ondanks dat de Lada niet beschikt over airco zijn de gezinnen die we tegen komen in deze auto goed geluimd: allen zwaaien vrolijk. Wij zwaaien (vanuit onze bus met airco) vrolijk terug!

Met onze Ali-express (zo heb ik onze bus van Chinese makelij inmiddels gedoopt) rijden we naar Shahrisabz. Timoer Lenk is hier geboren en liet er een reusachtig zomerpaleis tot meerdere eer en glorie voor zichzelf bouwen. Tegenwoordig is alleen de meer dan 40 meter hoge poortgevels nog getuige van de grootheidswaanzin van de vorst. Timoer Lenk was net als Djenzis Kahn een veroveraar. Als kind ontvoerd naar Afghanistan om als slaaf te werken, ontsnapt en, om in leven te blijven, struikrover geworden. Vervolgens carriere gemaakt als veroveraar. Een barbaarse man die alleen zwart of wit kende, je was voor of tegen hem. Het uitmoorden van een stad van 150.000 mensen was geen uitzondering. De schedels stapelde hij op bij de stadspoorten zodat het toestromende reizigers zou waarschuwen. Er wordt geschat dat hij 17 miljoen mensen heeft vermoord.

De Oezbeken claimen dit land (dankzij de Russen die hen hierin hebben gestimuleerd in het kader van een verdeel-en-heers politiek) waar ze in feite nog geen 500 jaar wonen. Tadzjieken, Perzen en Turkmenen kunnen met recht meer aanspraak maken op dit gedeelte van de wereld. Tijdens mijn wandeling door het park werd ik vaak door kinderen uitgenodigd om een foto te maken. Op het plein voor het Aksaray  (Lett. Het witte paleis; Turks) stonden beroepsfotografen om bruidsparen op de gevoelige plaat vast te leggen met het megalomane ruiterstandbeeld van Timoer op de achtergrond. Logisch, omdat Timoer vader des vaderlands is Oezbekistan, al had de keuze ook iemand anders mogen vallen die geen 17 miljoen mensen vermoord heeft. 

In het stadje is verder niet zo veel te zien. Er liggen vlak bij elkaar een aantal medresses en moskeeën en er is een kleurrijke markt. De mensen komen relaxt over; het leven gaat zijn gangetje hier. Vanaf alle plekken in de stad kan men de bergen zien liggen. Dwars door de stad loopt de doorgaande weg naar de grensstad Tennez aan de Amoe Darja bij Afghanistan. Ooit diende deze weg als hoofdslagader voor de zware materiële oorlogstransporten richting Afghanistan waar de Russen na 10 jaar vergeefse strijd in een "vuile oorlog" (burgerdoelen werden bepaald niet gespaard) het hoofd moesten buigen voor de fanatieke moedjadahien (moslimstrijders voor onafhankelijkheid in een Heilige Oorlog). De Russische uitingen kom je nog her en der tegen al worden deze duidelijk niet meer onderhouden (maar wat wordt hier wel onderhouden?). 

Verder richting Samarkand verandert langzaamaan het landschap. Het wordt groener en heuveliger. In de verte zien we zelfs de eerste bergtoppen van het Hisorgebergte dat de grens met Tadtjikistan vormt. 

'S Avonds eten we in één van de beste restaurant van de stad, aldus Lonely Planet. Jammer dat we maar kunnen kiezen uit twee gerechten, de bediening doet denken aan de Sovjettijd en men het maar niet eens kan worden welk bedrag er op de rekening moet komen. Geërgerd laten we 350.000 Som achter en gaar naar ons hotel dat wel heel goed is!