27 juni 2017

"Je kunt de hele wereld gezien hebben. . . ., maar als je ooit Samarkand gezien hebt, zul je voor altijd betoverd blijven door zijn magie", schreef een onbekende dichter.
Dit gevoel heb je niet als de bus door vervallen en allesbehalve romantische sovjetwijken rijdt. Maar als ik ‘s avonds het verlichte Registan - het mooiste plein ter wereld - zie, ben ik op slag weer betoverd. Dit kun je onmogelijk navertellen, dit moet je zelf zien! 

Timur Lenk koos in 1370 Samarkand als hoofdstad en nam veel architecten en andere kunstenaars in de arm om de stad te verfraaien.
De rijkelijk van unieke azuurblauwe en gouden mozaïeken voorziene gebouwen die hij en zijn kleinzoon Ulughbek, die na hem heerste, achterlieten zijn nu nog beeldbepalend voor de stad en vormen een toeristische attractie.

Nadat ik me 's ochtends opnieuw vergaapt heb aan de pracht van het Registan bezoek ik de bazaar. Een overdaad aan geuren en kleuren komt me tegemoet. Een feest voor je zintuigen! Overal mag ik proeven, van noten en vruchten die ik nog nooit heb gezien of nog nooit van hem gehoord. Vaak wordt gevraagd waar ik vandaan kom. Gollandia is het standaard antwoord. Ah, Gullit is het standaard antwoord. Voor het eerst word ik op mijn reis geconfronteerd met een bedelaarster. Ze draagt een kind van 1 jaar op haar arm. Mijn hart breekt. Hoewel ik weet dat ik het beter niet kan doen, doe ik het toch, ik stop haar wat geld toe.

Na de bazaar loop ik de Joodse buurt in. Deze, en andere arme buurten, zijn met een muur afgeschermd van het toeristisch centrum. Wanneer je een poortje open ziet staan moet je er door glippen. Tot mijn verbazing zie ik een bakkerijtje dat volop in bedrijf is. Vier jonge mannen zijn druk bezig met het maken van deeg, vormen en het in de oven zetten van het brood. Hoewel zetten niet het goede woord is. Het brood wordt aan de ronde bovenkant van de met vuur gestookte oven geplakt. Dat betekent dat één van de jongens bijna in zijn geheel de oven in moet om dat te doen. Je ziet dat dit zwaar werk is. Als hij de broden, die verrassend snel gaar zijn, er uit haalt kan ik er één kopen. Met afstand is dit het lekkerste brood dat ik deze vakantie gegeten heb.

Iets verderop in de straat zit een antiekhandelaar. Trots laat hij zijn winkel zien zonder er van uit te gaan dat ik iets wil kopen. Het is fijn met de man te praten over zijn passie: antiek. En rommel, want ik me niet voorstellen dat alles wat ik zie antiek is. Zo liggen er bijvoorbeeld onderscheidingen van het halve rode leger op een tafel uitgestald.

Ik neem afscheid en wandel verder. Om de hoek staat een een synagoge. Hij is op slot. De overbuurvrouw vraagt iets in het onbegrijpelijke Oezbeeks en staat even later met een telefoon in haar handen. Op een steen naast de deur staat met potlood een nummer geschreven dat ze belt. Een paar minuten later komt er een oudere man aanfietsen die de deur van de synagoge opent. Ik kijk mijn ogen uit. Na alle islamitische bouwwerken van de afgelopen dagen overvalt me hier het gevoel dat ik het huis van God loop. Het raakt me.

Met de groep willen we terug naar het Registan om daar gezamenlijk te lunchen. Omdat de loopafstand ver is, de temperatuur hoog en de trek groot besluiten we een taxi te nemen. De eerste drie springen in een zwarte taxi. Ik, met twee reisgenoten in de tweede taxi. 'Volg die zwarte taxi' roept één van mijn reisgenoten grappig. De taxichauffeur mist het grapje en trapt het gas vol in. Nu rijden taxichauffeurs over het algemeen goed door maar in deze hitte, door deze drukke straten, met arabische muziek op de radio, zo hard achter een zwarte taxi aanscheuren geeft je het gevoel in een betere achtervolgingscène van een James Bond film te zitten. En het is goedkoper dan de film want een kwartier achtervolging kost nog geen euro!

Terug in het hotel wil ik de accu van mijn fotocamera opladen. Tot mijn schrik blijkt de oplader kapot te zijn. Dat is me nog nooit overkomen! Wat nu? Ik lig een tijdje op bed mijn opties te overdenken. Het is inmiddels 17.30 uur en actie is geboden. Ik besluit bij de jonge knaap van de receptie te rade te gaan. Deze spreekt redelijk Engels en kan zich vast in mijn situatie verplaatsen. Dat klopt! Hij tekent mij de route uit naar een winkeltje waarvan hij denkt dat ze daar wel een oplader voor me zullen hebben. Ik heb mijn twijfels want bij de meeste restaurant kun je niet eens kiezen uit meer dan twee hoofdgerechten dus waarom zouden ze precies de oplader hebben die ik zoek? Ik wandel, zonder enige hoop, naar de winkel en leg hen daar mijn probleem voor. De jongeman kijkt fronsend en duikt zijn voorraad in, van de oude man krijg ik een stoel aangeboden. Dat beloofd niet veel goeds. Twee minuten later komt de jongeman breed lachend het magazijn uit met iets van Chinese makelij. Die zou het moeten doen. Hij sluit hem aan en zowaar, hij doet het! Ik kan de man wel knuffelen! Gelukkig zitten er tussen al die negatieve Sovjet erfenissen toch ook positieve ontwikkelingen.